CMR madde nedir?

CMR madde: Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmeliğine göre veya REACH mevzuatına göre Kanserojen, Mutajenik veya Üreme Sistemine Toksik olarak sınıflandırılan maddelerdir.

Endokrin Bozucu madde nedir?

Endokrin bozucu madde: Kansere, Mutasyonlara, ve Üreme sistemi Toksisitesine neden olduğu bilinen kimyasalların yanısıra yüksek önem arz eden maddelerdir.

Endokrin bozucular, hormonal sisteme müdahale edebilen ve dolayısıyla hem insanlarda hem de doğal hayata zararlı etkiler üretebilen kimyasallardır. Hem doğal hem de insan yapımı birçok kimyasal, vücudun endokrin sistem olarak bilinen hormonlarını taklit edebilir veya bunlara müdahale edebilir. Endokrin bozucular olarak adlandırılan bu kimyasallar, gelişim, üreme, beyin, bağışıklık ve diğer problemlerle bağlantılıdır. Bazen endokrin bozucu bir maddenin neden olduğu etkiler ancak maruziyetten çok sonra görülür. Örneğin, rahimdeki bir fetüsün endokrin bozucu bir maddeye maruz kalması, yetişkinin ve muhtemelen gelecek nesillerin sağlığını da etkileyen etkilere yol açabilir.

İnsanlar endokrin bozucu kimyasallarla nasıl karşılaşır?

İnsanlar tüketilen yiyecek ve içecekler, uygulanan pestisitler ve kullanılan kozmetikler yoluyla endokrin bozuculara maruz kalabilirler. Özünde, bu kimyasallarla temas beslenme, hava, cilt ve su yoluyla gerçekleşebilir.

Bazı yaygın endokrin bozucular nelerdir?

- Bisfenol A (BPA) — gıda saklama kapları dahil birçok plastik üründe bulunan polikarbonat plastikleri ve epoksi reçineleri yapmak için kullanılır
- Dioksinler — herbisit üretimi ve kağıt ağartma işlemlerinde yan ürün olarak üretilirler, ayrıca atık yakma ve orman yangınları sırasında çevreye salınırlar.
- Perklorat - içme suyu ve havai fişeklerde bulunan havacılık, silah ve ilaç endüstrilerinin bir yan ürünü.
- Perfloroalkil ve Polifloroalkil Maddeler (PFAS) — yangın söndürme köpükleri ve yapışmaz tava, kağıt ve tekstil kaplamaları gibi endüstriyel uygulamalarda yaygın olarak kullanılır
- Ftalatlar - plastiği daha esnek hale getirmek için kullanılırlar, ayrıca bazı gıda ambalajlarında, kozmetik ürünlerinde, çocuk oyuncaklarında ve tıbbi cihazlarda bulunurlar.
- Fitoöstrojenler - tofu veya soya sütü gibi soya ürünlerinde bulunan genistein ve daidzein gibi hormon benzeri aktiviteye sahip bitkilerde doğal olarak bulunan maddeler
- Polibromlu difenil eterler (PBDE) - mobilya köpüğü ve halı gibi ev ürünleri için alev geciktiricilerin imalatında kullanılır
- Poliklorlu bifeniller (PCB) - transformatörler gibi elektrikli ekipmanların yapımında ve hidrolik sıvılarda, ısı transfer sıvılarında, yağlayıcılarda ve plastikleştiricilerde kullanılır
- Triklosan - sıvı vücut yıkama gibi bazı antimikrobiyal ve kişisel bakım ürünlerinde bulunabilir.
Endokrin bozucu değerlendirme listesi ECHA web sitesinde yer almaktadır:
https://echa.europa.eu/ed-assessment

Endokrin bozucular hakkında ne biliyoruz?

Bazı endokrin bozucu kimyasalların çevrede parçalanması yavaştır. Bu özellik onları zaman içinde potansiyel olarak tehlikeli hale getirir. Endokrin bozucu kimyasallar hayvanlarda olumsuz etkilere neden olur. Doğal hayatta, dünyanın çeşitli yerlerinde yumuşakçalar, kabuklular, balıklar, sürüngenler, kuşlar ve memelilerde endokrin bozulmasına bağlı olabilecek etkiler görülmüştür. Bazı türlerde üremenin bozulması popülasyonun azalmasına neden olmuştur. Ancak insanlarda potansiyel sağlık sorunları hakkında sınırlı bilimsel bilgi bulunmaktadır. İnsanlar tipik olarak aynı anda birden fazla endokrin bozucuya maruz kaldıklarından halk sağlığı etkilerini değerlendirmek zordur. Ayrıca insanlarda, belirli kimyasalların yüksek seviyelerine kasıtlı veya kazara maruz kalmanın ardından olumsuz endokrin aracılı etkilerin olduğuna dair bazı sınırlı kanıtlar vardır.
İnsanlarda bir endokrin bozucunun en açık örneği, 1950'lerde ve 1960'larda beş milyon hamile kadına spontan düşüklerin önlenmesi için reçete edilen sentetik bir östrojen olan dietilstilbestrol'dür (DES). Rahim içinde maruz kalan çocukların bazılarının gelişimsel anormallikleri olduğu ve bazı kızların ergenliğe ulaştıklarında alışılmadık bir vajinal kanser türü geliştirdiği bulundu. Sonuç olarak, DES 1970'lerde yasaklandı. Ek olarak, şüpheli bir endokrin bozucu olan kimyasal dioksinin kazara salınmasının bir sonucu olarak İtalya'nın Seveso kentindeki bir kimyasal tesisin yakınında yaşayan bir popülasyonda bir takım olumsuz değişikliklerin meydana geldiği öne sürülmüştür.

Endokrin Bozucularla İlgili Endişeler Nelerdir?

Son yirmi yılda, endokrin sisteme müdahale edebilecek kimyasallara maruz kalmanın insanlarda ve doğal hayatta olası olumsuz etkileri konusunda artan bir farkındalık olmuştur. Bu etkiler şunları içerebilir: gelişimsel malformasyonlar, üreme ile etkileşim, artan kanser riski; ve bağışıklık ve sinir sistemi işlevindeki bozukluklar.

Etki mekanizmaları:

Bazı kimyasallar, vücudun homeostatik mekanizmalarını bozmak veya yaşam döngüsünün anormal zamanlarında süreçleri başlatmak için endokrin sistem üzerinde hareket edebilir. Kimyasallar etkilerini bir dizi farklı mekanizma yoluyla gösterebilirler: - Hücresel bir reseptöre bağlanarak bir hormonun biyolojik aktivitesini taklit edebilirler ve hücrenin doğal olarak oluşan hormona yanlış zamanda veya aşırı derecede normal tepkisini başlatarak yersiz bir tepkiye yol açabilirler (agonistik etki). - Reseptöre bağlanabilirler ancak onu aktive edemezler. Bunun yerine kimyasalın reseptör üzerinde bulunması doğal hormonun bağlanmasını engelleyecektir (antagonistik etki). Kandaki taşıyıcı proteinlere bağlanarak dolaşımda bulunan doğal hormonların miktarını değiştirebilirler. Doğal hormonların sentezini veya parçalanma oranlarını etkileyerek vücuttaki metabolik süreçlere müdahale edebilirler.

Endokrin bozucu maddeler eğitimi hizmeti vermekteyiz.

Eğitim içeriği:
- Endokrin bozucu maddeler, sınıflandırılmaları
- Endokrin bozucu maddelere ilişkin ilgili Avrupa Komisyonu mevzuatları
- CMR maddelerin kozmetikte önemi, ilgili mevzuatlar.
Söz konusu eğitimimizle ilgili bilgi ve talepleriniz için "info@ulasmuhendislik.com" mail adresimizden ulaşabilirsiniz.

Kaynaklar:

ECHA: https://echa.europa.eu/hot-topics/endocrine-disruptors
EU: https://ec.europa.eu/environment/chemicals/endocrine/definitions/affect_en.htm
EPA: https://www.epa.gov/endocrine-disruption/what-endocrine-disruption
National Instute of Environmental Health Science https://www.niehs.nih.gov/health/topics/agents/endocrine/index.cfm